Πέμπτη 31 Οκτωβρίου 2019

  Κάθε φορά που διαβάζω ένα βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη νιώθω ότι αποτελεί κάποιο δώρο που ανυπομονώ να το ανοίξω, να δω τι κρύβει μέσα από το περιτύλιγμα. Και κάθε φορά το αναγνωστικό μου τοπίο ομορφαίνει, οι λέξεις, πολύτιμοι θησαυροί απλώνονται μπροστά μου, διαβάζω και θαυμάζω, ρουφώ τη μαγεία της γραφής της.

    Αυτή τη φορά με τράβηξε ιδιαίτερα ο τίτλος, με έκανε να αναρωτηθώ τι ρόλο θα έπαιζε στη ζωή μιας γυναίκας ένας ...αφηρημένος άντρας. Και μπαίνω στην ανάγνωση ακολουθώντας τα έντεχνα μοτίβα που εναλλάσσονται ανάμεσα σε λογοτεχνία και ψυχολογία, με έναν καταπληκτικό τρόπο, να μπορούν με τόσο εξαίσια άνεση οι ρεαλιστικές εικόνες να μπαίνουν στα μονοπάτια της διερεύνησης της ανθρώπινης ψυχής.

     Ένα δεκαεξάχρονο κορίτσι, μετά από μια οργανωμένη κρίση υστερίας της μητέρας της, αποφασίζει να το σκάσει από το σπίτι.  Να φύγει από το πατρικό, να πει "όχι άλλο" και να γλιτώσει από τις δραματικές εικόνες που παρουσιάζουν κάθε τόσο οι γονείς της.

     Οι ιστορίες στα μυθιστορήματα της Βαμβουνάκη, φαίνονται απλές και αν δοκιμάσεις να τις διηγηθείς, θα ακουστούν συνηθισμένες,  αλλά όταν τις διαβάζεις, μένεις έκπληκτος με τον τρόπο που περιγράφονται, στέκεσαι έκθαμβος μπροστά  στη δύναμη του λυρισμού από τη μια και στη δεξιοτεχνία του ρεαλισμού από την άλλη. Η συγγραφέας καταφέρνει να εμβαθύνει στην έννοια του μυθιστορήματος τόσο ώστε μια πρωτοπρόσωπη αφήγηση να μετατραπεί σε ψυχολογικό μυθιστόρημα, όπου τελικά ο αναγνώστης να βρίσκεται να διακινείται μέσα στην ιστορία. 
       Ο έρωτας είναι σε πρώτο πλάνο, ο απόλυτος, ο αυταρχικός, εκείνος της νιότης, που τα θέλει όλα, που δεν κάνει υποχωρήσεις, που δεν έχει λογική και επικεντρώνεται στο θέλω και στο απαιτώ, στο λαχταρώ και στο εμμένω.
     Η νιότη τα θέλει όλα. Δεν παρατείται εύκολα, φτάνει στο χείλος του γκρεμού. Ασυγκράτητος και εγωκεντρικός ο έρωτας των άγουρων χρόνων,  μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκαταστροφή,  όταν η απογοήτευση ξεχειλίσει την ψυχή του ερωτευμένου.

   "Αχ οι πόνοι σου, τα ζόρια σου, οι τυραννίες πόσο σε ωριμάζουν στα σημεία, εκεί τουλάχιστον όπου σε έχουν γδάρει βαθύτερα". 

      Σχεδόν όλες οι εμπειρίες της ανθρώπινης ζωής  βρίσκονται εδώ σ' αυτό το βιβλίο, από τις σχέσεις με τους γονείς, τη φιλία με τους συμμαθητές, ως το μεγάλο έρωτα, την ευτυχία και την απόγνωση, τις υποσχέσεις και τις αθετήσεις τους, μέσα σε όλα τούτα ο αναγνώστης ζει τις δικές του εμπειρίες ξανά, συμμετέχει, συγκινείται, αγωνιά. Κατανοεί ότι το δικαίωμα για ζωή, για επανάσταση, μπορεί να κάνει κάποιον να υπερβεί τα όρια. Αλλά αυτή είναι η ανθρώπινη μοίρα, να ζει ακολουθώντας την επιθυμία, αυτό το ενστικτώδικο στοιχείο της ύπαρξης.
      
     "Δραπέτευσα από το σπίτι μου... είμαι άστεγη", θα εκμυστηρευτεί σ΄έναν συμμαθητή της από τον οποίο θα ζητήσει να τη βοηθήσει, εξηγώντας του ότι έχει φτάσει στο όριο, επείγει να λυτρωθεί.  Να απομακρυνθεί από την οικογενειακή εστία "που με έσκασε". Για τους γονείς της ήταν απλά ένας θεατής και μάρτυρας στο υβρεολόγιο και στις κατηγορίες που αλληλοσκορπούσαν. "Πάντα υπήρξαμε ένα κακορίζικο τρίγωνο". Το κορίτσι θεωρεί ότι τους αξίζει να τους ξεχάσει. 

      Πρωταγωνιστής από εδώ και πέρα στη ζωή της θα γίνει ο έρωτας "Ήρθε κι εμένα η ώρα μου να πληρώσω με τιμωρία σκοτεινή την ηθική μου αλαζονεία. Γινόμουν και μάλιστα ορμητικά όσα περιφρονούσα και κοροΐδευα στα άλλα κορίτσια".
        Η ζωή της δεν θα είναι εύκολη, θα έχει όμως βρει εκείνο το μοναδικό αίσθημα, το σπάνιο μεγαλείο της ψυχής, αυτό που κάνει τους ερωτευμένους να μην λογαριάζουν το πού θα τους βγάλει.  Η ηρωίδα θα ζήσει τη θερμότητα του κόσμου μέσα "στη σφιχτή αγκαλιά του άντρα που αχόρταγα αγαπώ και εξίσου αχόρταγα με αγαπάει".

        Η συγγραφέας με τα πολλά ταλέντα, καταφέρνει να ενθουσιάζει τον αναγνώστη με τις αλήθειες που εκφράζει με τέτοια μαεστρία ώστε να κάνει ένα βιβλίο να μετατρέπεται από βιβλίο σε πραγματικό μυθιστόρημα, αφού η Βαμβουνάκη κατέχει τη μεγάλη τέχνη να προσδίδει στις λέξεις τη δύναμη να παράγουν συναισθήματα βαθιά.
       Ένα βιβλίο που διαβάζεται με αμείωτο ενδιαφέρον μέχρι την τελευταία του σελίδα, γιατί ο "αφηρημένος άντρας" δεν μας αφήνει να δούμε τελικά τι θα αποφασίσει και ποιες θα είναι οι συνέπειες της απόφασής του στη ζωή μιας γυναίκας. Ή περισσότερων ανθρώπων.

    Τα βιβλία της Βαμβουνάκη έχουν αυτό το χαρακτηριστικό: Τα απολαμβάνεις διαβάζοντας, δεν τα κοιτάς με ψυχαναλυτική ματιά. Η δομή του μυθιστορήματος αυτού, όπως και άλλων της συγγραφέως, έχει ψυχολογική διάσταση, παρότι η πρόσοψή του δείχνει μια απλή ανθρώπινη ιστορία όπως τις χιλιάδες που ακούμε τριγύρω. Αυτή τη γειτνίαση της ψυχολογίας με τη λογοτεχνία η Βαμβουνάκη την πετυχαίνει με έναν ιδιαίτερο δικό της τρόπο, μια τέχνη καταπληκτική που οδηγεί στην ευχαρίστηση, στην απόλαυση της ανάγνωσης, αφού αυτό είναι το ζητούμενο κάθε φορά. Και έχει την απίστευτη ικανότητα, σαν ψυχολόγος που είναι, να κατανοεί και να δικαιολογεί κάθε ανευθυνότητα και σφάλμα των ηρώων της ώστε ο αναγνώστης συγκινούμενος, να τους συμπαθεί τελικά. 

  Η συγγραφική δεξιότητα όταν σμίγει με την μαγεία, δεν γίνεται παρά να βγει κάτι πολύ παραπάνω από ένα απλό κείμενο. Αυτό ένιωσα διαβάζοντας τον "αφηρημένο άντρα". Τη μαγεία που τυλίγει μια απλή κατά τα άλλα ιστορία. 

 Από τις εκδόσεις "Ψυχογιός"

Κ.Μ