Πρώτη έκδοση του "Στόουνερ" το 1965.
Πούλησε μόλις 2.000 αντίτυπα και μέσα σ' ένα χρόνο αποσύρθηκε.
'Ωσπου το 2011 το ανακάλυψε μια Γαλλίδα συγγραφέας, το μετέφρασε και το βιβλίο άρχισε πια ν' ακούγεται.
Η ζωή του Στόουνερ κι εκείνη του συγγραφέα έχουν αρκετά κοινά στοιχεία, ώστε το μυθιστόρημα σχεδόν ακουμπά την αυτοβιογραφία.
Ο Τζον Γουίλιαμς γεννήθηκε στις ΗΠΑ από γονείς αγρότες που κατάφεραν να μορφώσουν το γιο τους και να γίνει καθηγητής στο Πανεπιστήμιο, όπως ακριβώς ο Γουίλιαμ Στόουνερ. Ο ήρωας του εξομολογητικού αυτού βιβλίου, ενός campus novel το οποίο αφήνει στον αναγνώστη μια μεγάλη συγκίνηση για την τύχη του δασκάλου με την αναλλοίωτη αγάπη για τη λογοτεχνία και το πάθος για τη δουλειά του, σε συναρπάζει με την πραότητα του χαρακτήρα του και τον ήρεμο τρόπο με τον οποίο αντιδρά στις παραδοξότητες. Και τελικά γίνεται ένας ήρωας που δεν τον ξεχνάς εύκολα. Μέσα στα αδιέξοδά του σε κάνει να τον νιώσεις σαν φίλο σου και να τον συμπονέσεις, να τον αγαπήσεις, να τον βλέπεις "από μέσα", ν' ακουμπάς τις φλέβες του, να αγγίζεις τις λαχτάρες του.
Aπό τις σκληρές αγροτικές δουλειές στη Φιλολογία, ο Στόουνερ σύντομα θα αντιληφθεί ότι πανεπιστημιακός χώρος δεν είναι μόνο οι ιερές βιβλιοθήκες και τα σπουδαία συγγράμματα, είναι και συγκρούσεις με τον κοσμήτορα, διαφωνίες με τους φοιτητές και τους συναδέλφους. Η δουλειά του μπορεί να του χαρίζει την ευχαρίστηση της διδασκαλίας, αλλά ταυτόχρονα και πολλές απογοητεύσεις.
Οι δοκιμασίες και οι έχθρες στο χώρο του πανεπιστημίου, ο δυστυχής γάμος, οι δυο Παγκόσμιοι πόλεμοι, το κραχ του '29, η αγάπη για τη λογοτεχνία και την ακαδημαϊκή καριέρα, ο μεγάλος έρωτας που εμφανίζεται στην ωριμότητά του, γεμίζουν τις σελίδες του βιβλίου και τη ζωή του καθηγητή Στόουνερ, μέχρι το αναπόφευκτο τέλος, βιολογικό και ψυχολογικό αλλά όχι ηθικό, αφού κρατά τον αξιακό του κώδικα στα επίπεδα της αξιοπρέπειας. "Ένας ήρωας με όλη τη σημασία της λέξης", όπως δήλωσε ο ίδιος ο συγγραφέας σε συνέντευξή του προς το τέλος της ζωής του.
Αποσπάσματα:
"Ήταν ένα μοναχικό σπιτικό με μοναχοπαίδι εκείνον και συνεκτικό δεσμό την ανάγκη για σκληρή δουλειά".
"Άρχισαν την έγγαμη ζωή τους αθώοι και οι δυό, πάντως αθώοι με ριζικά διαφορετικό τρόπο".
"Είχε φτάσει πια σ' αυτή την ηλικία που άρχιζε να τον απασχολεί, όλο και πιο έντονα, ένα ερώτημα τόσο συνταρακτικά απλό, ώστε δεν είχε τον τρόπο να το αντιμετωπίσει. Έπιανε τον εαυτό του να αναρωτιέται αν άξιζε η ζωή που ζούσε. Όχι μόνο τώρα, αλλά και στο παρελθόν".
"Η έξαψη που είχε όταν τέλειωσε την ανάγνωση δεν έλεγε να καταλαγιάσει... Για αρκετή ώρα μπόρεσαν οι δυο τους να μιλήσουν αβίαστα, καλύπτοντας τα συναισθήματά τους πίσω από το θέμα της διατριβής".
"Ήταν σαράντα δύο ετών. Μπροστά του δεν έβλεπε τίποτε που λαχταρούσε να απολαύσει, πίσω του έβλεπε ελάχιστα που ήθελε να θυμάται".
Ο συγγραφέας δικαιώθηκε μετά το θάνατό του και πια δεν είναι καθόλου ξεχασμένος.
Πολύ καλή η μετάφραση της Αθηνάς Δημητριάδου και τέλεια η επιλογή του εξωφύλλου για την ελληνική έκδοση από τον Gutenberg.
Κ.Μ