Πέμπτη 26 Ιουλίου 2018

      "H προσέγγιση οποιουδήποτε πράγματος, συμβαίνει σταδιακά και με κόπο, περνώντας ακόμη και από το αντίθετο αυτού που προσεγγίζεται... Σ' εμένα, ο χαρακτήρας Α. Γ.  έδωσε σιγά σιγά μια δύσκολη χαρά. Μα λέγεται χαρά".  Αυτά γράφει  η Clarice Lispector με τίτλο "Προς πιθανούς αναγνώστες" στην πρώτη σελίδα του βιβλίου της "Τα κατά Α.Γ. πάθη".

          Η γλύπτρια Α.Γ. αδημονεί να μεταφέρει σε κάποιον, χωρίς να ξέρει σε ποιον, αυτό που έζησε γιατί "Δεν ξέρω τι να το κάνω αυτό που έζησα, φοβάμαι αυτή τη βαθιά αποδιοργάνωση... Να  μου συνέβη κάτι που εγώ, μην ξέροντας πώς να το ζήσω, το έζησα σαν κάτι άλλο;"

   Ήρωες του βιβλίου είναι οι στιγμές, "εκείνο όμως που ποτέ δεν είχα δοκιμάσει ήταν η σύγκρουση με τη στιγμή  που λέγεται "τώρα". Η στιγμή που  μια κατσαρίδα σφηνώνεται μέσα στην ντουλάπα και σπάει στα δυο, "εγώ και η κατσαρίδα είμαστε κολασμένα ελεύθερες... Και διατρέχω τον κίνδυνο να συνθλιβώ από την τύχη", η στιγμή που συνειδητοποιείς ότι βρίσκεσαι ένα βήμα από τον εαυτό σου, "και κατέληξα να είμαι το όνομά μου. Αρκεί να δω πάνω στις δερμάτινες βαλίτσες μου τα αρχικά Α. Γ. και να με", "Μη όντας, ήμουν".
       Κι άλλες στιγμές στοιβάζονται μέσα σ΄ ένα χώρο όπου θα κυριαρχούσαν η ευτέλεια και η αηδία. Η στιγμή του τρόμου "Τότε, πριν το καταλάβω, άσπρισε η καρδιά μου όπως ασπρίζουν τα μαλλιά",  η στιγμή που φουσκώνει ένας φόβος "ο φόβος μου ήταν το να έχω μια αλήθεια που θα έφτανα να μην τη θέλω, μια αλήθεια ατιμωτική που θα με έκανε να σέρνομαι και να βρεθώ στο επίπεδο μιας κατσαρίδας", η στιγμή που πλημμυρίζει η λαχτάρα για ζωή, "είμαι το κάθε κολασμένο κομμάτι του εαυτού μου - η ζωή μέσα μου είναι τόσο επίμονη, που αν με κόψουν στα δυο, σαν σαύρα, τα κομμάτια θα συνεχίσουν να σπαρταράνε και να αναδεύονται".
     Και οι στιγμές διαδέχονται η μια την άλλη. Η στιγμή της αποκάλυψης "αφού μέσα στον ίδιο μου τον εαυτό είδα πώς είναι η κόλαση.... η ωμή αποδοχή του πόνου, η επίσημη έλλειψη ελέους για το ίδιο σου το πεπρωμένο... εκεί όπου όποιος έτρωγε το ζωντανό πρόσωπο του άλλου κυλιόταν στη χαρά του πόνου... Είμαστε ελεύθεροι, κι αυτή είναι η κόλαση". 

      Αλήθεια, πού θα οδηγήσει αυτή η περίεργη μυστικιστική εμπειρία με την σφηνωμένη κατσαρίδα της ντουλάπας, πόσο σοκαριστική θα είναι η αφήγηση της Βραζιλιάνας συγγραφέα στο πολυσυζητημένο αυτό μυθιστόρημα, που είχε εκδοθεί το 1964, πόσα ερωτήματα θα τεθούν σ' αυτόν τον ατέλειωτο μονόλογο, που όπως ομολόγησε η ίδια η Κλαρίσε Λισπέκτορ, όταν τον έγραφε βρισκόταν στη χειρότερη συναισθηματική κατάσταση, και τι συμβολίζει το τακτοποιημένο δωμάτιο της υπηρεσίας το οποίο διαμέσου μιας κατσαρίδας θα πάρει άλλες διαστάσεις ώστε κι ώσπου η αφηγήτρια θα μάθει να βλέπει τον εαυτό της από μια διαφορετική μεριά.

      Η Α.Γ. της οποίας το πλήρες όνομα δεν μαθαίνουμε ποτέ, είναι μια ανύπαντρη γυναίκα, άτεκνη και μοναχική που ζει στο Ρίο ντε Τζανέιρο, σ' ένα πολυτελές διαμέρισμα, όπου αποφασίζει μια μέρα να τακτοποιήσει το δωμάτιο της υπηρεσίας μέσα στο οποίο θα ανακαλύψει ξαφνικά, με αφορμή τον αργό θάνατο μιας κατσαρίδιας, μια καινούρια γεύση της ζωής, μια γεύση που είναι σχεδόν χωρίς γεύση, όπως το μητρικό γάλα.

    Το βιβλίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τους αντίποδες με εξαιρετική μετάφραση του Μάριου Χατζηπροκοπίου.

Κ.Μ