Κριτική για το βιβλίο της Κατερίνας Μαυρομμάτη Η ΕΝΟΧΗ ΤΩΝ ΑΘΩΩΝ
Η αληθινή ιστορία του Στρατή, που έζησε παιδάκι, με τα τέσσερα μικρότερά του αδέλφια, την εισβολή των Γερμανών στην Κρήτη τον Μάιο του 1941, το ολοκαύτωμα του νησιού και τις εν ψυχρώ εκτελέσεις που ακολούθησαν
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ είναι σημαντικό, τόσο για τη συγκλονιστική αφήγηση όσο και για τα ιστορικά γεγονότα της μάχης της Κρήτης
Το βιβλίο της Κατερίνας Μαυρομμάτη, με τον αντιθετικό τίτλο σε σχήμα οξύμωρο, είναι ένα αριστούργημα που δεν πρέπει να χάσετε. Είναι η αληθινή ιστορία του Στρατή, που έζησε παιδάκι, με τα τέσσερα μικρότερά του αδέλφια, την εισβολή των Γερμανών στην Κρήτη τον Μάιο του 1941, το ολοκαύτωμα του νησιού και τις εν ψυχρώ εκτελέσεις που ακολούθησαν. Το βιβλίο είναι σημαντικό τόσο για τη συγκλονιστική αφήγηση, που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, όσο και για τα ιστορικά γεγονότα της μάχης της Κρήτης.
Η αληθινή ιστορία του Στρατή, που έζησε παιδάκι, με τα τέσσερα μικρότερά του αδέλφια, την εισβολή των Γερμανών στην Κρήτη τον Μάιο του 1941, το ολοκαύτωμα του νησιού και τις εν ψυχρώ εκτελέσεις που ακολούθησαν
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ είναι σημαντικό, τόσο για τη συγκλονιστική αφήγηση όσο και για τα ιστορικά γεγονότα της μάχης της Κρήτης
Το βιβλίο της Κατερίνας Μαυρομμάτη, με τον αντιθετικό τίτλο σε σχήμα οξύμωρο, είναι ένα αριστούργημα που δεν πρέπει να χάσετε. Είναι η αληθινή ιστορία του Στρατή, που έζησε παιδάκι, με τα τέσσερα μικρότερά του αδέλφια, την εισβολή των Γερμανών στην Κρήτη τον Μάιο του 1941, το ολοκαύτωμα του νησιού και τις εν ψυχρώ εκτελέσεις που ακολούθησαν. Το βιβλίο είναι σημαντικό τόσο για τη συγκλονιστική αφήγηση, που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, όσο και για τα ιστορικά γεγονότα της μάχης της Κρήτης.
Στις 20 του Μάη είχαν πέσει οι πρώτοι αλεξιπτωτιστές. Τα παιδιά δεν είχαν δει ποτέ αεροπλάνα. «...τα περάσαμε για πουλιά μαύρα που έρχονταν από την Αφρική, κρώζοντας και αφήνοντας να πέσουν από την κοιλιά τους κάποια παράξενα πράγματα, σαν να γεννούσαν στον αέρα». «Στον κάμπο του Κερίτη ποταμού» ... «εκεί θα πέφτανε, στο ισιοτόπι, που είναι ήμερη η γη, χωρίς βράχια και θάμνους» ... «εκεί τους καρτερούσαν οι δικοί μας. Για αντίποινα κανείς δε μίλαγε. 'Η δεν το βάζε ο νους τους ή δεν τους πολυένοιαζε τι θα ακολουθούσε».
Το ερώτημα του Στρατή
Η αυθεντική φωνή κυμαίνεται από την αθώα παιδική σκοπιά του μικρού Στρατή, που ζει τα απίστευτα τραγικά γεγονότα του τόπου και της οικογένειάς του, στην εξίσου αυθεντική φωνή του γέρου πια Στρατή, που βλέπει πίσω και διερωτάται πώς κατάφεραν πέντε παιδάκια, το μικρότερο μόλις δυο χρονών, ορφανά, να επιβιώσουν.
Αφού τους κατέκαψαν το χωριό, οι Γερμανοί τους φόρτωσαν στις νταλίκες και τους πήγαιναν για ομαδική εκτέλεση. Ο μικρός Στρατής, ανάμεσα στον τρόμο που περνά, θυμάται το σχολείο και τον δάσκαλο που τους μιλούσε για την αγάπη της πατρίδας. «Πώς μπορεί, η αγάπη για την πατρίδα να γεννά τόσο μίσος για τον άνθρωπο;», διερωτάται ο Στρατής... «Πάει να πει πως κάτι δεν έγινε καλά στους νόμους των χωρών. Αν αυτοί οι Γερμανοί υπερασπίζονται την τιμή της πατρίδας τους τσαλαπατώντας τις ζωές άλλων ανθρώπων, φαίνεται πως δεν ξεχωρίζουν καλά τα πράγματα».
Γνωρίζοντας αγάπη και συμπόνια
Τα πέντε παιδιά αντιμετώπισαν τις συνέπειες της κατοχής και την πείνα με θάρρος και ευρηματικότητα, οι δυο μεγαλύτεροι φροντίζοντας τους τρεις μικρότερους. Η συγκίνηση του αναγνώστη κορυφώνεται, καθώς η ανάγκη για επιβίωση αναγκάζει το παιδικό μυαλό να επινοήσει τρόπους για να αντέξει τα πιο σκληρά που μπορεί να δώσει στον άνθρωπο η μοίρα. Ωστόσο, αν και η ζωή των πέντε παιδιών κυλά διαμέσου της προκατάληψης και της απομόνωσης, γευόμενα την περιφρόνηση και τον εκφοβισμό, θα γνωρίσουν αγάπη και συμπόνια από κάποιους συνανθρώπους τους, ανάμεσα σ' αυτούς και ένας Γερμανός στρατιώτης, καλλιτέχνης, που μισούσε τον Χίτλερ.
Τα άλλα σημεία που αγγίζει το βιβλίο
Εκτός από τον σκληρό πόλεμο, το βιβλίο αγγίζει θέματα πολύ επίκαιρα και διαχρονικά, όπως η αδελφική αγάπη, η ανθρώπινη περηφάνια και ταπείνωση, ο έρωτας, η υποχρεωτική μετανάστευση, η απομάκρυνση από τις ρίζες, και πάντα με κύριο άξονα την κρητική ψυχή και ταυτότητα. Στη σκληρή μάχη για επιβίωση και τα σημάδια που αφήνει, ο Στρατής φάνηκε πιο τυχερός από τους άλλους. Γεύτηκε τη χαρά της αγάπης με τη Φιλιώ. «Δεν είχαμε πολυτέλειες, αλλά ζούσαμε στην πολυτέλεια της αγάπης. Η Φιλιώ, τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας, μου έμαθαν να ζω το μάκρος και το πλάτος της χαράς, όσο λίγη κι αν ήταν. Τι άλλο θέλεις για να ζήσεις;», διερωτάται ο Στρατής... «Σπίτι και λάδι. Και ένα όνειρο!».
Το ερώτημα του Στρατή
Η αυθεντική φωνή κυμαίνεται από την αθώα παιδική σκοπιά του μικρού Στρατή, που ζει τα απίστευτα τραγικά γεγονότα του τόπου και της οικογένειάς του, στην εξίσου αυθεντική φωνή του γέρου πια Στρατή, που βλέπει πίσω και διερωτάται πώς κατάφεραν πέντε παιδάκια, το μικρότερο μόλις δυο χρονών, ορφανά, να επιβιώσουν.
Αφού τους κατέκαψαν το χωριό, οι Γερμανοί τους φόρτωσαν στις νταλίκες και τους πήγαιναν για ομαδική εκτέλεση. Ο μικρός Στρατής, ανάμεσα στον τρόμο που περνά, θυμάται το σχολείο και τον δάσκαλο που τους μιλούσε για την αγάπη της πατρίδας. «Πώς μπορεί, η αγάπη για την πατρίδα να γεννά τόσο μίσος για τον άνθρωπο;», διερωτάται ο Στρατής... «Πάει να πει πως κάτι δεν έγινε καλά στους νόμους των χωρών. Αν αυτοί οι Γερμανοί υπερασπίζονται την τιμή της πατρίδας τους τσαλαπατώντας τις ζωές άλλων ανθρώπων, φαίνεται πως δεν ξεχωρίζουν καλά τα πράγματα».
Γνωρίζοντας αγάπη και συμπόνια
Τα πέντε παιδιά αντιμετώπισαν τις συνέπειες της κατοχής και την πείνα με θάρρος και ευρηματικότητα, οι δυο μεγαλύτεροι φροντίζοντας τους τρεις μικρότερους. Η συγκίνηση του αναγνώστη κορυφώνεται, καθώς η ανάγκη για επιβίωση αναγκάζει το παιδικό μυαλό να επινοήσει τρόπους για να αντέξει τα πιο σκληρά που μπορεί να δώσει στον άνθρωπο η μοίρα. Ωστόσο, αν και η ζωή των πέντε παιδιών κυλά διαμέσου της προκατάληψης και της απομόνωσης, γευόμενα την περιφρόνηση και τον εκφοβισμό, θα γνωρίσουν αγάπη και συμπόνια από κάποιους συνανθρώπους τους, ανάμεσα σ' αυτούς και ένας Γερμανός στρατιώτης, καλλιτέχνης, που μισούσε τον Χίτλερ.
Τα άλλα σημεία που αγγίζει το βιβλίο
Εκτός από τον σκληρό πόλεμο, το βιβλίο αγγίζει θέματα πολύ επίκαιρα και διαχρονικά, όπως η αδελφική αγάπη, η ανθρώπινη περηφάνια και ταπείνωση, ο έρωτας, η υποχρεωτική μετανάστευση, η απομάκρυνση από τις ρίζες, και πάντα με κύριο άξονα την κρητική ψυχή και ταυτότητα. Στη σκληρή μάχη για επιβίωση και τα σημάδια που αφήνει, ο Στρατής φάνηκε πιο τυχερός από τους άλλους. Γεύτηκε τη χαρά της αγάπης με τη Φιλιώ. «Δεν είχαμε πολυτέλειες, αλλά ζούσαμε στην πολυτέλεια της αγάπης. Η Φιλιώ, τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας, μου έμαθαν να ζω το μάκρος και το πλάτος της χαράς, όσο λίγη κι αν ήταν. Τι άλλο θέλεις για να ζήσεις;», διερωτάται ο Στρατής... «Σπίτι και λάδι. Και ένα όνειρο!».
Στέλλα Πρωτόπαπα Ντινεσή