Κριτικές για την Ενοχή των αθώων

“Η Ενοχή των Αθώων” είναι δυνατό, πρωτότυπο, καλογραμμένο και συναρπαστικό έργο. Η γραφή του έχει την ποιότητα της Ιστορίας ενός Αχμαλώτου του Στρατή Δούκα. Έχεις γράψει ένα αριστούργημα για την Κρήτη, τους Κρητικούς και τη Μάχη της Κρήτης με όλες της τις συνέπειες. Η απλότητα με την οποία παρουσιάζεις και αναλύεις τους χαρακτήρες, τα συναισθήματα, τις εσωτερικές τους συγκρούσεις και τις προαιώνιες αλήθειες τους, που παίρνουν τη συγκεκριμένη μορφή ανάλογα με τον τόπο και την εποχή, κάνει το βιβλίο απόλυτα πειστικό. Το διάβασα μονορούφι σε λίγες μέρες. Μπράβο!

Eυάγγελος Μαυρουδής, Γιατρός, Συγγραφέας

"Η ψυχή των βιβλίων σου είναι ιδιαίτερα ζωντανή που σε κρατάει να μην τα αφήνεις. Περιγραφές όλο χρώματα, ιστορίες τραγικές μιας εποχής τραγικότατης. Έχεις χρώματα πολλά, αισθήσεις έντονες, έρευνα, ήθος, πόνο. Κατάπληξη μου έκανε πώς ξέρεις τόσο καλά την κρητική τοπολαλιά!!! Πώς; Βυθίστηκες με την καρδιά σου, με όλη σου την ενέργεια, κι αυτό πλημμυρίζει τις σελίδες. Πάντα γερή και δημιουργική".

Μάρω Βαμβουνάκη, Συγγραφέας, Ψυχολόγος

"Όταν τελειώνει ένας πόλεμος, αφήνει στους ανθρώπους μια ζημιά παρόμοια μ’ εκείνη, που μένει μετά το τέλος ενός μεγάλου έρωτα. Κολλά για πάντα στις καρδιές – κάτι σαν αποξηραμένο λουλούδι, που μπήκε στο βιβλίο της ζωής. Ποτέ δεν τελειώνει εντελώς…».

Νομίζω αυτό είναι το νόημα του βιβλίου σου Κατερίνα. Και το μεγάλο ερώτημα στο τέλος:

«Τι είναι ο πόλεμος τελικά;.. Για μας; Όσους τον έζησαν; ... Το σημάδι ενός πολέμου, αόρατο και παντοτινό…. Ανεξίτηλο, από αίμα».

Ένα ουσιαστικό μυθιστόρημα, ένα αντιπολεμικό βιβλίο, ανθρώπινο, μια Κρήτη που σπαράζει μέσα στη φωτιά του πολέμου, που βγαίνει ωστόσο όρθια, πανώρια, περήφανη, όπως και ολόκληρη η Ελλάδα. Και δεν ξέρω αν έχεις καταγωγή Κρητική, αλλά έδωσες την ντοπιολαλιά με τόση συγκινητική ακρίβεια, που τελείωσα το βιβλίο και ένιωσα ότι σεργιανάω στους κάμπους και στα βουνά της Κρήτης, παρέα με τους Κρητικούς. 

Κατερίνα μου άρεσε πολύ, με συνεπήρε η ιστορία των ηρώων σου, τους αγάπησα και τους συμπόνεσα και βίωσα μαζί τους τα βάσανά τους. Σου έχω πει τόσες φορές ότι γράφεις πολύ όμορφα, με ψυχή και προπαντός ουσιαστικά. Ό,τι γράφεις αγγίζει τον αναγνώστη σου και έχεις κάτι πολύ σημαντικό να πεις κάθε φορά.

Εύχομαι καλή δύναμη, περιμένω και καινούργια πράγματα".

Αγγελική Παπά, Αναγνώστρια

“Η ενοχή των αθώων”

Ένα συγκλονιστικό και συγκινητικό μυθιστόρημα που καταπιάνεται με θέματα διαχρονικά και πανανθρώπινα, όπως οι φρικιαστικές συνέπειες του πολέμου, η πείνα, η επιβίωση, 

η μετανάστευση στην Αμερική, οι προκαταλήψεις και τα έθιμα της κοινωνίας του ’40-’50, η ασθένεια που οδηγεί στο θάνατο, οι ενοχές μια γυναίκας.

Σαν μια αρχαία ελληνική τραγωδία με θέμα την εκδίκηση, όπως η Μήδεια που εκδικήθηκε τον Ιάσονα, όπως ο πόλεμος της Τροίας για την Ελένη, που προκάλεσε τόσους άδικους θανάτους, και όπως έγραψε ο Σεφέρης στο ποίημα Ελένη :

Τόσα κορμιά ριγμένα στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης∙

τόσες ψυχές δοσμένες στις μυλόπετρες, σαν το σιτάρι.

Κι οι ποταμοί φούσκωναν μες στη λάσπη το αίμα (Ελένη, Σεφέρη)

Κεντρικό θέμα του μυθιστορήματος είναι η εκδίκηση που πήραν οι Ναζί για τη μάχη της Κρήτης:

Οι Γερμανοί αποφασίζουν τα χωριά όπου σκοτώθηκαν δικοί τους να χαθούν από το χάρτη. Να εκτελεστούν όλοι οι άντρες, να καούν τα σπίτια… 

Καθώς ξετυλίγεται η ιστορία 90 χρόνων μέσα από τις 390 σελίδες του βιβλίου και αποκαλύπτονται κρυμμένα μυστικά και αναπάντητα ερωτήματα με λογοτεχνική μαεστρία, σε πιάνει ένας κόμπος στο στομάχι , στεναχωριέσαι, θέλεις να κλάψεις, συμπάσχεις και συμπονάς.

Ένα βιβλίο που πρέπει να διαβαστεί από όλους τους Έλληνες, για να μην λησμονούμε τι έζησαν οι προγενέστεροί μας, και τους αγώνες που έκαναν για τη λευτεριά της Ελλάδας.

Γιώργος Οικονομίδης, Αναγνώστης

"Η ενοχή των αθώων" 

Ένα βιβλίο που πραγματικά αξίζει να υπάρχει,σε κάθε βιβλιοθήκη και που νομίζω ότι πρέπει να διαβαστεί από όλους. Ομολογώ ότι αγόρασα το βιβλίο όταν έμαθα πως το τελευταίο βιβλίο της Κατερίνας Μαυρομμάτη ασχολείται με την μάχη της Κρήτης και ήθελα να μάθω για την περίοδο αυτή. Η ανάγνωση του με δικαίωσε πως είχα πάρει την σωστή απόφαση.Έκανα να το διαβάσω 3 ημέρες και σίγουρα τα αισθήματα που με πλημμύρησαν ήταν ποικίλα.Οργή συμπόνια αλλά και υπερηφάνεια.Οι περιγραφές, το ψηχογράφημα των ηρώων,η υπόθεση,αλλά και το πολύ καλό γραψιμο της συγγραφέως, με έκαναν να πω ότι πραγματικά κέντησε ένα αριστούργημα.

Η Κατερίνα Μαυρομμάτη με μαεστρία περιγράφει τα γεγονότα,αλλά και περνά μηνύματα στον αναγνώστη.Πόσο συγκλονιστικά είναι τα λόγια και οι σκέψεις του Στρατή:

<<...πολύ θα το ήθελα να άνοιγα με μια τσεκουριά το στέρνο ενός Γερμανού,να βγάλω έξω την καρδιά του,να δω πώς είναι.Μήπως έχει άλλο σχήμα από κείνο που χουν οι δικές μας.Ή μήπως οι Γερμανοί δεν έχουν καθόλου καρδιά;Μα πάλι,σαν ο νους μου πάει στο στρατιώτη που έβγαζε έξω τα πράγματά μας να τα σώσουμε από τη φωτιά,μου γεννιέται η ιδέα ότι παντού,φαίνεται,υπάρχουν και καλοί και κακοί άνθρωποι.

Αλλά σε όλη μου τη ζωή πια,όταν άκουγα την λέξη <<Γερμανοί>>,και την άκουγα καθημερινά στο χωριό μας,με έπιανε ταχυπαλμία και σκοτούρα μεγάλη,σαν συννεφιά που καλύπτει όλο τον ουρανό. Κι όσο κι αν μ έπιανε ένα κύμα οργής όταν σκεφτόμουν όσα πέρασε η οικογένειά μου,αλλά και όλη η Κρήτη,που νόμιζε ότι θα έμενε αλώβητη από τα τεκταινόμενα εν Ελλάδι,και όσο κι αν το μυαλό μου γέμιζε πούσι καθώς ήξερα την αιτία του κακού,δε μου ήταν δυνατό να αντιδράσω με κάποιο τρόπο.Το να ψάχνω να αποδώσω σε κάποιους την ευθύνη της κατάστασης είναι σαν να προσπαθώ να πιάσω τον άνεμο.

….Όλοι δείχνανε απρόθυμοι να αποτινάξουν τις στενές αντιλήψεις,υποχονδριακοί και τόσο προληπτικοί.Με τη στάση τους απέναντί μας,σχεδόν άγγιζαν τη μανία του φιλύποπτου,αφού η καχυποψία και η εχθρότητα πάνε μαζί,και,αντί να διορθώνουν την κακομοιριά μας,από φόβο μην υποστούν την ίδια φθορά τα δικά τους παιδιά,μας έδιωχναν χωρίς οίκτο.Πολλές φορές κακήν κακώς.>>

Οι αφηγήσεις των πρωταγωνιστών ,που αναφέρονται στα γεγονότα της Κρήτης,συγκλονιστικά,αλλά το ίδιο συγκλονιστικά και αυτά που αναφέρονται στην ξενιτειά και την μετανάστευση.

<<Ο άξονάς του είμαστε εμείς,ο χάρτης της ζωής του δείχνει την Ελλάδα για ομορφότερη του κόσμου χώρα,την Κρήτη έχει για πνευμόνι του,εδώ είναι ο γνώριμος αέρας για να αναπνέει.

Το κυρίαρχο είδος της Κρήτης είναι οι άνθρωποί της.Η μπλε γραμμή του ορίζοντα,τα ιβουάρ θαλασσοκρινάκια στους αμμόλοφούς της,τα χαοτικά φαράγγια της,η πανέμορφη και μοναδική πανίδα της,οι κοραλλιογενείς αποικίες,τα τεκτονικά λεκανοπέδια,το σχήμα των βράχων από το γρατσούνισμα του νερού,οι κορυφογραμμές,άτσαλα φτιαγμένες,σαν τεράστια ερπετά που ξέμειναν από περιόδους κρητιδικές,όλα τούτα καμιά αξία από μόνα τους δεν έχουν.Μονάχα με την παρουσία του ανθρώπου γίνονται όμορφα,παίρνουν ποιητική χροιά,αποκτούν περιγραφή λουστραρισμένη και συγχρονίζονται με την εύνοια του Θεού.>>

<<Ο Τάλως,ο μυθικός ήρωας της Κρήτης,γιγάντιος και χάλκινος,μια μορφή φτιαγμένη από φωτιά και από ήλιο,τι άλλο καθήκον θα μπορούσε να έχει παρά τη φύλαξη της Κρήτης;Δεν άφηνε κανένα άγνωστο πλοίο να πλησιάσει,καίγοντας με την ανάσα του όσους τυχόν προλάβαιναν να αποβιβαστούν.Το ίδιο μας επιβαλλόταν να κάνουμε κι εμείς χωρίς δεύτερη σκέψη. Εξάλλου δεν είχαμε συμφωνήσει εμείς για κανένα σχέδιο Ερμής, ούτε ρωτηθήκαμε...Ήρθαν αυτοί σε μας.Μόνο τούτο φτάνει και περισσεύει.Δε διαπραγματεύεσαι με έναν ληστή.Τον κυνηγάς, ρισκάρεις τη ζωή σου,αλλά τον διώχνεις.Ακόμα κι αν πρόκειται για ζωοκλέφτη.>>

Τα συγχαρητήρια είναι το λιγότερο που μπορώ να πω στην Κατερίνα Μαυρομμάτη που με το βιβλίο αυτό δείχνει πόσο εξαίρετη συγγραφέας είναι και πόσα μπορεί ακόμη να μας προσφέρει.Με αγωνία θα περιμένω το επόμενο βιβλίο της.

Φλώρα Ματέ,  Αναγνώστρια

"H ενοχή των αθώων" Κατερίνα Μαυρομμάτη     εκδόσεις  Κέδρος