Τρίτη 2 Απριλίου 2013


Ο τίτλος του πρώτου της μυθιστορήματος, μάλλον σημαδιακός: «Από Όνειρο σε Όνειρο». Όσο για την έμπνευση; Αναζητήσεις ονείρων και μαύρες στάμπες. Ιστορίες που άκουγε, ζωές ανθρώπων που συμπορεύτηκε μαζί τους, κάποια σημαδιακά στίγματα που άφησαν ανεξίτηλα τα σημάδια πάνω της. «Όταν έγινε ο πόλεμος του '74 στην Κύπρο ήμουν δεκαεπτά χρονών. Βίωσα τραγικότητες, απώλειες και θρήνο.»

-Αλλά αν δεν έχεις όνειρα;

«Αν δεν έχεις όνειρα, δεν βγαίνεις στην αναζήτησή τους. Ρωτήστε τους δίπλα σας, ποιο είναι το όνειρό τους. Μερικοί θα δυσκολευτούν πολύ να το ορίσουν ή θα αναφέρουν κάτι που μεταβιβάζεται σε άλλους, άρα δεν είναι δικό τους. Συνήθως οι γονείς βλέπουν τη ζωή διαμέσου των παιδιών τους. Μέγα σφάλμα...»

«Μοιάζει ο άνθρωπος με ένα αμύγδαλο», λέει η Κατερίνα κάπου στο βιβλίο της. Χρειάζεται ένα δυνατό και απότομο σπάσιμο, για να βγει η ψίχα;

«Το λέω για τον ήρωά μου, όταν επιτέλους αποφασίζει και ανοίγεται στην αγαπημένη του μιλώντας της για το μεγάλο του μυστικό. Της φανερώνει την αλήθεια του, με ρίσκο  να τον αρνηθεί. Βέβαια, όλοι μας κάποια στιγμή, επιβάλλεται να δώσουμε ένα γερό χτύπημα στο τσόφλι μας, να βγάλουμε την ψίχα μας. Να πούμε αυτός είμαι και να το παραδεχτούμε, να αποκαλυφθούμε σε μας τους ίδιους. 

Το πιο δύσκολο πράγμα του κόσμου είναι να σταθούμε φάτσα με τον εαυτό μας, τετ α τετ, και να του πούμε εκείνο το χαίρω πολύ, εννοώντάς το.»

-Κι όταν αυτό το σπάσιμο αργεί, ή δεν έρχεται ποτέ;

«Στους περισσότερους δεν έρχεται ποτέ. Γι 'αυτό βλέπουμε ανάμεσά μας ανθρώπους που δεν ξέρουν ποιοι είναι και γιατί κουβαλούν τον εαυτό τους σέρνοντάς τον ως το θάνατο. Οι θάνατοι είναι δυο: ο βιολογικός και ο πνευματικός. Ο ένας δεν είναι τίποτε, ο άλλος είναι το τίποτε. Υπάρχουν κάποιοι που έφυγαν, αλλά είναι πάντα εδώ και άλλοι που ζουν μα δεν μας λένε κάτι.»

-Η αυτογνωσία συμπορεύεται με την αλήθεια;

«Οι άνθρωποι που έχουν φτάσει στην αυτογνωσία, τα έχουν βρει με τον εαυτό τους, είναι πλήρεις. Αν βρεθείς τελικά μαζί του, τον ψάξεις καλά ως τον πάτο, αυτό λέγεται αλήθεια. Είναι η πιο σπουδαία ανακάλυψη...»

Η ζωή πολλές φορές μπλοκάρεται. Οι λόγοι πολλοί. Η προσπάθεια για την πάλη, αναγκαία.

«Η ζωή μπορεί να μπλοκαριστεί κι από ένα ασήμαντο γεγονός, όπως για παράδειγμα, η εμφάνιση ή ο τρόπος που μιλά κανείς. Αυτό υποφέρεται κα παλεύεται. Αν όμως τη ζωή σου την έχουν μπλοκάρει φραγμοί αγκαθωτοί, όπως η έλλειψη αγάπης, τότε μάλλον την έβαψες. Θα βολοδέρνεσαι μέσα σε λανθασμένες πηγές αναπλήρωσής της και τα συνεχόμενα αδιέξοδα θα σου φρενάρουν τη χαρά. Η τσιγκουνιά στα αισθήματα μπορεί να οδηγήσει σε κάθε είδους σύγκρουση, με πιο επικίνδυνη αυτή με τον εαυτό μας, σε αιχμηρές ενοχές και σε απανωτά λάθη. Κι αν ποτέ καταφέρεις να πεις, ως εδώ, παίρνω τη ζωή μου αλλιώς, έχει καλώς. Διαφορετικά είναι πιθανό να παραμείνεις μπλοκαρισμένος εσαεί.»

«Ωραίο πράγμα να έχεις ένα όνειρο, να του ρίχνεις τη μαγιά και να το περιμένεις να φουσκώσει!»

Πως να αντισταθεί κανείς στις λέξεις της Κατερίνας; Τη ρωτώ για τα δικά της όνειρα. Μου μιλάει για το σπουδαιότερο.

«Εκεί που χρειάζεται να ρίξεις μαγιά και να περιμένεις πολύ για να δεις τι έφτιαξες, είναι το μεγάλωμα ενός παιδιού. Το πιο σπουδαίο έργο για μια γυναίκα είναι η μητρότητα. Έδωσα πολύ βάρος στη μεριά της ζυγαριάς όπου έβαλα τα παιδιά μου. Πάσκιζα να μεγαλώσω τα δυο αγόρια μου ώστε να γίνουν δομημένοι άνθρωποι, να τους μάθω πώς παίρνουμε τη ζωή στα χέρια μας, από ποια μεριά την κοιτάμε, τι απορρίπτουμε, τι κρατάμε. Να στηρίζονται στην εργατικότητα και την τιμιότητα και  να μπορούν να γυρεύουν την ευτυχία και στα πιο μικρά.»

Όσο για το γράψιμο...
«Έριξα μια χούφτα γεμάτη μαγιά, στο γράψιμο. Περίμενα πολύ ώσπου να φουσκώσει. Τώρα νομίζω είμαι στο φούρνισμα.»

Και η κουβέντα επιστρέφει στην Κύπρο. Αναρωτιέμαι, έφυγε ποτέ γι αυτήν τη γυναίκα;

-Τι έχει ανάγκη περισσότερο αυτή τη στιγμή η Κύπρος;

«Για κάποιους είναι αναγκαίο να αναθεωρήσουν την ιδέα της ευμάρειας και να δουν πόσο επίπλαστη είναι τελικά και πού μπορεί να οδηγήσει. Η Κύπρος έχει ανάγκη αυτό που ο ίδιος ο άνθρωπος έχει ανάγκη: αγάπη και ευδαιμονία. Βρίσκονται όπου ρίξεις το βλέμμα, μακριά από τα χρηματοοικονομικά συστήματα και τους λουστραρισμένους ληστές.

Δεν μας χρειάζονται φτηνοί άνθρωποι με πανάκριβα ρούχα. Χρειάζεται ψυχή και η Κύπρος πάντα είχε αυθεντική ψυχή. Ήμουν παρούσα σε μια στιγμή αιώνια. Το 1974 η Μελίνα Μερκούρη, επισκέφτηκε έναν καταυλισμό και είδε που είχαν φυτέψει ένα βασιλικό έξω από ένα αντίσκηνο. Άνθρωποι που είχαν χάσει τα πάντα! Έτριψε τα φύλλα με το χέρι της κι έφερε τα δάχτυλα μυρίζοντας το άρωμα. Γύρισε και μου είπε: «Κορίτσι μου, αυτή είναι η ψυχή της Κύπρου!»

Ο λαός της πατρίδας της κατέχει που βρίσκεται το μυστικό για να βρει η ψυχή το δρόμο της;

«Θα το βρει και τώρα αν πάρει ξανά τα γνωστά δρομάκια και ξεφύγει από τις φαρδιές λεωφόρους που τάζουν μακριά να σε πάρουν και σε παρατούν σύξυλο στο ίδιο σημείο. Στο χέρι μας είναι να γίνει η ζωή ένα γλέντι μέσα στα ελάχιστα. Η δικιά μου ηρωίδα βρίσκει την αγαλλίαση και τη γλυκάδα μέσα στα ναΐφ, στις αγριελιές, στα θρούμπια, στους ασπάλαθους. Οι ξερολιθιές και τα σκίνα, της αφήνουν μια ευμένεια, ενώ τα βότσαλα του νερού και το δροσερό μαϊστράλι την κερνούν έναν ενθουσιασμό. Βρίσκει διεξόδους τέτοιες που την αποσπούν από ένα θάνατο. Και με όλα όσα πέρασε, δεν νιώθει παραλυμένη. Οι καρδιές δεν κουτσουρεύονται παρά ελάχιστα, τα όνειρα δεν κατατροπώνονται παρά προσωρινά. Αν τους κρατάμε μια θέση, θα γυρίσουν. Όση ζωή μας μένει, αν την απλώσουμε στον ήλιο ή θα ανθίσει πάλι ή θα ξεραθεί. Εμείς διαλέγουμε...»

Απόσπασμα από συνέντευξη στην ΑΙΜΙΛΙΑ ΠΑΝΤΑΖΗ